فهرست

درآمد. 1
نحوه تشکیل گروه 2
فعالیتهای قابل توصیه. 3

درآمد

سه اولویت کنونی جنبش سبز عبارتند از: تشکیلات، تشکیلات، تشکیلات. میرحسین موسوی در بیانیه یازدهم خود در تاریخ ۱۴ شهریور به عنوان راهکار، تشکیل و تقویت شبکه‌های اجتماعی را پیشنهاد کرد. پیشنهادی که متاسفانه به شبکه‌های اجتماعی مجازی محدود ماند. اکنون نیاز اول جنبش تشکیل هسته‌های مقاومت به شکل حقیقی و خارج از فضای مجازی است. تحلیل ما این است که جنبش سبز تاکنون به مقدار قابل توجهی از توان شبکه‌های مجازی استفاده کرده و در گام بعدی باید آن دسته از مردم که به این شبکه‌ها دسترسی ندارند را سازماندهی کند. بنابراین راه‌حلی جز سازمان دادن گروه‌ها و هسته‌های کوچک توسط اعضا و هواداران پیش روی جنبش نیست. اهمیت تشکیلات زمانی بیشتر می‌شود که در موج‌ دستگیری‌های گذشته اغلب فعالان سیاسی حرفه‌ای از فعالیت بازمانده‌اند و اکنون آموزش شهروندان برای فعالیت جمعی ضرورت دو چندان می‌یابد.

تجربۀ جنبش‌های مقاومت در کشورهای دیگر چه در مقابله با اشغال خارجی و چه در مواجهه با استبداد داخلی نشان می‌دهد تشکیل چنین گروه‌هایی انگیزۀ مشارکت در کنش‌های اعتراضی را دوچندان کرده است. تشکیل چنین گروه‌هایی از این جهت برای ما دارای اهمیت حیاتی است که این امکان را به ما معترضین می‌دهد تا به نحوی کارآمدتر برای فعالیت‌های‌مان را برنامه‌ریزی کنیم، اشتباهات گذشته را اصلاح کنیم، و مهم‌تر از همه اینکه، انعطاف و ابتکار عمل بیشتری در مواجهه با قوای سرکوب داشته باشیم. به علاوه، در زمان باز شدن روزنه‌ای برای فعالیت‌های علنی‌تر، این شبکه‌ها از پیش شکل گرفته‌اند و به خوبی قادر خواهند بود از فرصت پیش آمده استفاده کنند.



اهمیت دیگر این گروه‌ها و شبکه‌های کوچک آن است که در صورت تداوم می‌توانند فرصت‌آفرین شوند. راه افتادن موج‌های بزرگ خیزش مردمی نیاز به گروهی از افراد فعال دارد که علی رغم نامساعد بودن فضا چراغ فعالیت را روشن نگه دارند و با پشتکار و بدون مایوس‌شدن به کار خود ادامه دهند.

اگر ما علاقمندان جنبش سبز بتوانیم دست به تشکیل گروه‌ها و شبکه‌های کوچک بزنیم، فعالیت‌هایی انجام دهیم، و فعالیت‌های هر چند کوچک خود را رسانه‌ای کنیم، می‌توانیم این تصور را در دیگرانی که ممکن است مایوس یا مرعوب شده باشند به وجود بیاوریم که معترضان زنده‌اند، فعال‌اند، و تغییر در افق‌های پیش رو دست یافتنی است. زنده نگه داشتن امید و افزودن بر آن از راهی جز فعالیت مستمر نمی‌گذرد. جنبش در مرحله‌ی کنونی نیازمند فعالانی است که بر این آتش زیر خاکستر بدمند تا آن زمان که شعله دربگیرد و یکباره ساز و برگ ظلم را بسوزاند.

گذشته از این اهمیت راهبردی، هر یک از ما به اندازۀ وسع خود مسؤول هستیم. تشکیل و سازماندهی چنین گروه‌هایی کمترین کاری است که هر یک از ما می توانیم انجام دهیم.

در جزوۀ کوتاه پیش رو سعی شده است، برخی نکات دربارۀ تشکیل هسته‌های کوچک و فعالیت‌های ممکن از طریق آن‌ها به اختصار ذکر شود. این نکته‌ها بر مبنای تجربیات گذشتۀ جنبش سبز و هم چنین تجربیات دیگر جنبش‌های ضد استبدادی با نگاهی به نظریه‌های سیاسی و اجتماعی مرتبط تنظیم شده است.

نحوه تشکیل گروه

از اولین گام ها در جهت شکل دهی به این گروه ها بی تردید فعال کردن شبکه های پیشین است. مهم ترین شبکه در این زمینه شبکه هایی هستند که در زمان تبلیغات انتخاباتی و ماه های پس از انتخابات شکل گرفتند و به فعالیت پرداختند. اگر ما در آن زمان با مجموعه از دوستان و آشنایان و همفکران مشغول فعالیت بودیم، می توانیم سعی کنیم که دوباره دور هم جمع شویم و فعالیت را از سر بگیریم. مثال شبکه های دوران انتخابات را به مجموعه فعالیت های دیگر نیز می توان تعمیم داد. مثلا اگر قبلا فعالیت دانشجویی یا صنفی داشتیم و یا حتی در محله محل سکونتمان مشغول فعالیت بودیم، باید تلاش کنیم از روابط شکل گرفته در آن زمان استفاده کنیم و آن ها را مجددا فعال کنیم.

علاوه بر شبکه های پیشین، پتانسیل دیگری که می توان از آن استفاده کرد گروه ها و فضاهایی هستند که هم اکنون در آن حضور داریم. مثلا اگر معلم هستیم فضای مدرسه و سایر معلمان، اگر در اداره ای کار می کنیم مجموعه ی همکاران و اگر در دانشگاه هستیم فضای دانشگاه همگی به صورت بالقوه می توانند برای شکل گیری های هسته های فعالیت استفاده بشوند.

گروه های دوستی یکی دیگر از پتانسیل هایی است که می تواند برای گروه سازی مورد استفاده قرار گیرد. به طور مثال، برخی از ما در گروه های دوستی ای هستیم که هر از چند گاهی دور هم جمع می شویم و به گپ و گفتگو و تفریح می پردازیم، حتما می توانیم به این هم نشینی ها جهت دهیم و با ملاقات های منظم تر گروهی مستحکم تر و کارامد تر بسازیم.

اگر دوره های دوستی بزرگتری داریم و فکر می کنیم کل دور مستعد فعالیت نیست می توانیم به صورت گزینشی افرادی را از دوره ی مربوطه جذب کنیم و گروهی تشکیل بدهیم.

باید توجه داشت زمانی که نظام های اقتدارگرا به سرکوب سازمانهای رسمی می پردازند، فضاهای فیزیکی می توانند به نحوی برخی از کارکردهای سازمانها را به انجام برسانند. به عنوان مثال هم اکنون برای احزاب و گروه های مخالف این امکان فراهم نیست که در نقاط مختلف کشور دفتر دایر کنند و به فعالیت سیاسی بپردازند. با این حال، یکی از نهادهایی که می تواند به خوبی بستر مناسبی برای فعالیت های جنبش سبز قرار بگیرد فضای دانشگاه آزاد است. شعبه های دانشگاه آزاد امروزه در نقاط مختلف کشور دایر شده اند و از جهت گستره و عمق نفوذ حتی از دانشگاه های سراسری هم فراتر می روند. دانشجویان دانشگاه آزاد می توانند از یک سو از فضای دانشگاه برای گروه سازی استفاده کنند و از سوی دیگر با بهره بردن از موقعیت جغرافیایی شان پیام و برد فعالیت های جنبش را به نقاط مختلف کشور ببرند و بر گسترش جنبش بیفزایند.

گروه های جدید را بهتر است تحت پوشش های غیرسیاسی ایجاد کنید. مثلا می توانید به عنوان گروه شعرخوانی، کوه نوردی، و مانند دور هم جمع شود. در این حالت هم شور و نشاط فعالیت سیاسی اجتماعی بیشتر می شود هم ضریب امنیتی گروه بالا می رود.

از ظرفیت شبکه های اینترنتی مثل فیس بوک و جی میل هم باید برای جمع شدن گروه استفاده کنیم. می توانیم در فیس بوک گروه های غیر عمومی تشکیل دهیم که فقط اعضایش آن را می بینند یا در جی میل گروه هایی بسازیم که اعضا را با یکدیگر مرتبط کند. در این صورت لازم نیست برای بحث دربارۀ هر موضوعی جلسۀ حضوری یا صوتی بگذاریم.

فعالیتهای قابل توصیه

* جلسات مبادله اخبار و ارائه تحلیل درباره شرایط روز: ساده ترین، مفیدترین و عملی ترین فعالیتی که به نظر میرسد، تشکیل جلساتی برای مبادله اخبار روز کشور و ارائه تحلیل و نظر پیرامون آن است. این جلسات میتواند نشست هایی حضوری یا جلساتی مجازی از طریق تکنولوژی های ارتباطی باشد.

* جلسات حضوری میتواند در کنار و در پوشش فعالیتهای دیگر تعریف شود: اختصاص دادن وقتی برای صحبت درباره اوضاع جاری کشور در ابتدای یک جلسه کتابخوانی، گپ و گفت در میان یک دید و بازدید خانوادگی یا دوستانه، بحث و گفتگو درباره مسائل روز در میانه یک گردش دسته جمعی یا کوه نوردی، یا طولانی تر کردن یک جلسه دانشگاهی یا کاری یا دوستانه برای تبادل نظر و مبادله اخبار در انتهای آن.

* برای بهتر شدن جلسات: میتوان دستور کاری برای بحث درباره اهم مسائل روز داشت. برای این کار، میتوان فهرستی از اهم سرفصل اخبار روز تهیه کرد، تا وقت جلسات بهتر استفاده شود و حول سرخطهای تعیین شده بگذرد.

* در صورتی که محدودیت هایی برای جلسات حضوری دارید می توانید از امکانات اینترنتی مثل اوو، اسکایپ، یا جی میل[1] استفاده کنید.

* تشکیل گروه هایی ویژه میان همراهان و همفکران و فعالان برای رسیدگی به آسیب دیدگان جنبش و خانواده ایشان: سر زدن به خانواده شهدای جنبش و زنده نگه داشتن یاد آنها، دیدار با مجروحین و آسیب دیدگان سرکوبهای پس از انتخابات و دلجویی از خانواده ایشان، دیدار با خانواده زندانیان جنبش سبز، هم چنین فعالان معلمی و کارگری دربند و دلگرمی دادن به آنها، جمع آوری کمک های مالی برای خانواده هایی که سرکوب حکومت وضعیت معیشتی شان را مختل کرده است (سرپرست خانواده شهید یا مجروح شده است یا در زندان است)، کمک به خانواده هایی که به دلیل ناکارآمدی و سیاست های اقتصادی غلط حکومت -که ادامه سرکوب سیاسی است- توان اداره معیشت شان را ندارند، …

* تعریف و انجام فعالیت های اجتماعی نظیر گروه های خیریه برای رسیدگی به هموطنان فقیر یا آسیب دیده اجتماعی یا فعالیت های کمک درسی به دانشجویان کم بضاعت:… باید توجه کرد که فعالیتها، مطالبات و اهداف سیاسی جنبش سبز جدای از اهداف و مطالبات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن تعریف نمیشود. به این معنی جنبش سبز بیشتر جنبشی اجتماعی است تا سیاسی . از این رو توجه به آسیب های اقتصادی و اجتماعی و توجه به هم وطنانی که از این سیاست ها آسیب دیده اند، نه تنها بخشی از فعالیت های جنبش سبز است بلکه بخشی از هویت و اهداف جنبش سبز به شمار میرود. ضمن این که به افزایش انسجام و ارتباط اجتماعی فعالین جنبش و رساندن پیام جنبش سبز کمک میرساند. اهمیت فعالیت ها خصوصا در زمانی که جنبش با ارعاب و سرکوب روبه روست دوچندان می شود.

* جلسات کتابخوانی و تاریخ خوانی، با تمرکز بر مسايل مبتلا به جنبش: مطالعه تاریخ یک صد سال اخیر، به خصوص انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی، برای واکاوی وضعیتی که در آن هستیم و درس آموزی تاریخی به منظور تکرار نکردن اشتباهات تاریخی. خواندن کتاب های علوم انسانی اعم از جامعه شناسی و علوم سیاسی، تا آن جا که به مسائل مبتلا به امروزی جامعه و سیاست کشورمان مربوط است، به خصوص در زمانه ای که حکومت میکوشد علوم انسانی را مطابق خواست حکومتی و سیاسی خود تفسیر کند. در صورتی که گروه ما علائق مذهبی دارد، خواندن قرآن و متون مذهبی نظیر نهج البلاغه و آثار علمای ظلم ستیز شیعه و همچنین تاریخ اسلام، به منظور مقایسه رفتار حاکمان به نام اسلام با اسلام واقعی هم می تواند جزو برنامه هایمان باشد. بالاخره خواندن کتاب ها و جزوات مرتبط با مبارزات غیرخشونت آمیز می تواند نیز می تواند به ما کمک کند تا فعالیت ها و مبارزات مان را با برنامه ریزی و به نحوی اصولی پیش ببریم.

* با تهیه خلاصه ای از مطالب خوانده شده و بحث شده در جلسات و یا چکیده ای از فعالیت های صورت گرفته در گروه ها و ارائه آنها در فضای عمومی و رسانه های جنبش، میتوان فرآیند اطلاع رسانی را تسهیل کرد و در بسیاری از موارد جلوی دوباره-کاری را گرفت. از طرف دیگر، این کار کمک خوبی برای کسانی ست که وقت کافی برای مطالعه ندارند که از این طریق بتوانند دانش عمومی سیاسی و اجتماعی شان را افزایش دهند. و نهایتا به بحث و تبادل نظر در حوزه عمومی جنبش پیرامون مسائل اصلی آن کمک کند و به غنای نظری-تحلیلی جنبش یاری برساند.

* پخش اخبار جنبش و بیانیه ها از طریق کپی کردن شخصی و شبکه های ارتباطی شخصی: در فضای انحصار رسانه ای، که تمام روزنامه های منتقد و مخالف در داخل با مشکلات جدی مواجهند و راه های انتقاد از حاکمیت کاملن بسته شده است، تنها راه ارتباطی و رسانه ای جنبش، روزنامه هایی به تیراژ همراهان جنبش و چاپخانه هایی به تعداد پرینترهایمان است. در این راه، میتوان از ایده پخش روزنامه های تک صفحه ای، که امکان چاپ آسان بر روی یک برگ کاغذ دارند، استفاده کرد. همچنین میتوان هر نوشته یا نامه یا مقاله یا طرح یا عکس دیگری را که به نظر آگاهی بخش میرسد و خوب است کسانی که از آنها بی خبر اند از وجود آنها باخبر شوند و به آن ها بیاندیشند شخصا پرینت و کپی کرد و به قدر وسع خود پخش کرد. برای پرینت و تکثیر این روزنامه ها می توان به وبسایت های کلمه (http://www.kaleme.org/) و ندای سبز آزادی (http://www.irangreenvoice.com/) مراجعه کرد.

* پیدا است که فعالیت پیش گفته به مطالب نوشتاری محدود نیست و گاهی اثر و فایده پخش مطالب تصویری، صوتی و ویدئویی و یا حتی تولیدات رسانه ای خود گروه ها بیشتر است. در این راستا، انتشار عکسها،‌ طرحها و پوسترهای بعد از انتخابات، و همچنین انتشار ویدئوهای وقایع پس از انتخابات اقدامی موثر و مهم برای نشان دادن واقعیات به کسانی است که ممکن است حوصله خواندن مطالب نوشتاری را نداشته باشند یا از روی نوشته و مقاله پی به واقعیات نبرند و آنها را باور نکنند.

* شعار نویسی روی دیوار، اسکناس نویسی، استفاده از نمادهای سبز، یا سیاه برای عزاداری شهدا، و الله اکبر گفتن در مواقع مناسب.

* یکی از سلاح های اصلی مستبدان ایجاد رعب و وحشت است. در مقابل ضدحملۀ نیروهای مقاومت هم استفاده از طنز و به سخره گرفتن مستبدان و خودکامگان است. ما به مسخره گرفتن آنها در فعالیت های گوناگون مان مثل شعار نویسی، دیوارنویسی، و پخش کاریکاتور هیمنۀ آنها را به نحوی کارامد و ساده می شکنیم.

* باید سعی کنیم از فعالیت های تان فیلم یا عکس تهیه کنیم، یا گزارش کتبی بنویسیم. و سپس فعالیت های خود را در رسانه های مرتبط یا غیر مرتبط با جنبش سبز انعکاس دهیم. ما با این کار افراد دیگر را نیز ترغیب به فعالیت می کنیم.

* نکتۀ مهم دیگر، رساندن پیام جنبش به جاهایی است که به طور متعارف پیام ها را دریافت نمی کنند، مثلا به اینترنت دسترسی ندارند. رساندن پیام به اقشار زحمت کش در این زمینه اهمیت اساسی دارد. مثلا اگر بتوانیم اعلامیه ها را در محله های پایین شهر یا در کارخانه ها پخش کنیم، این کار ارزش دوچندان دارد.

* یکی دیگر از فعالیت های بسیار مهم و به ظاهر ساده استفاده از رابطه های آشنایی و به طور کلی رابطه های دور است. منظور از رابطه های ضعیف به طور مثال همکلاسی، هم دانشگاهی، هم محله ای، همکار، یا فامیل دوری است که قرابت زیادی با ما ندارند و دوست ما محسوب نمی شوند. ما به طور طبیعی ممکن است علاقۀ زیادی به دوستی و معاشرت با آنها نداشته باشیم، ولی ایجاد رابطه با آنها برای رساندن پیام جنبش به بخش هایی از اجتماع که پیام جنبش را به سهولت و سرعت دریافت نمی کنند بسیار مهم است. مثلاً یکی از سوالات مهمی که ما مرتب از خود می پرسیم این است که چطور گسترۀ جنبش را به اقشار محروم یا حاشیه ای تر برسانیم. یک راه سادۀ رساندن پیام ایجاد همین ارتباط ساده است. شاید ما از برقرار کردن این رابطه ها فایدۀ عاطفی چندانی نبریم، ولی توجه داشته باشیم که صرف اندکی وقت برای همین امور پیش پاافتاده می تواند کمک بزرگی به گسترش شبکه های اجتماعی مرتبط با جنبش سبز بکند. برای کمک به جنبش همیشه نیاز به از خودگذشتگی و پرداختن هزینه های کلان نیست، اگر هر یک از ما با احساس مسوولیت سعی کنیم از ارتباطهای ضعیف مان استفاده کنیم، کمک بزرگی به توانمند سازی جنبش کرده ایم. این مساله برای رساندن پیام به اقشار آسیب دیده و زحمت کش نیز دارای اهمیت است. بر خلاف تصور کلی، این گروه از هموطنانمان تنها در محلات خاصی از شهر مان ساکن نیستند و همه ما در هر کجا که زندگی میکنیم می توانیم در اطرافمان اشخاص کم در آمدو آسیب دیده را بیابیم. در صورتی که رابطه های مان را با آنها تقویت کنیم می توانیم به گسترده شدن پیام جنبش کنیم. پس باید سعی کنیم با این افراد ارتباط برقرار کنیم، اخبار و تحلیل ها را به آن ها منتقل کنیم، و آنها را از مطالبات جنبش مطلع سازیم. به علاوه از مطالبات و خواسته های آنها هم بپرسیم. به این ترتیب، می توانیم گام مهمی در جهت مطلع شدن و پیوندزدن بخش های مختلف اجتماع به جنبش برداریم. می توانید تجربه ها را منتقل کنیم، و به تکرار نشدن اشتباهات گذشته کمک کنیم.

* برنامه ریزی برای حضور برای راهپیمایی ها و تجمعات احتمالی یکی دیگر از فعالیت های قابل انجام در هر گروه است.

* اطلاع رسانی از دیگر فعالیت های مهم است. مثلا اگر در راهپیمایی شرکت می کنیم، می توانید فیلم یا عکس یا گزارش مکتوب از تجربه شخصی تان تهیه کنیم، روی اینترنت قرار دهیم، یا برای رسانه ها بفرستیم. اگر فیلم تهیه می کنیم، روز و مکان آن را در فیلم مشخص کنیم. تهیۀ خبر از جاهایی که رسانه ها به آن دسترسی ندارند نیز بسیار مهم است. مورد کاملاً مشخص خبررسانی از حوزه های مرتبط با حکومت است. تهیۀ این خبرها جنبش را در داشتن تحلیلی واقع بینانه تر و برنامه ریزی های دقیق تر یاری می کند.

* بالاخره، در کنار همۀ این فعالیت ها، یکی از مهم ترین کارها تعریف فعالیت های جدید و خلاقانه است. یکی از مهم ترین کارویژه های هر گروه آن است که با گرد هم آوردن چند نفر می تواند امکان انباشته شدن و هم افزایی ایده های آنها را فراهم کند و بستر تولد ایده های نو بشود

برگرفته از صفحه گروه 25 بهمن